Αγιος Βασίλης έρχεται....ή μήπως όχι? Ποιά τα υπέρ και τα κατά του να πιστεύουν τα παιδιά στον Άγιο Βασίλη?

Οι γιορτές των Χριστουγέννων πλησιάζουν και πολλά παιδάκια ήδη ετοιμάζουν τα γράμματα που θα στείλουν στον Άγιο Βασίλη. Μετά από συζητήσεις με μαθητές μου, συνειδητοποίησα ότι για τα παιδιά η διαδικασία αυτή είναι πολύ σημαντική και της αφιερώνουν χρόνο και αρκετή σκέψη. Ταυτόχρονα, αρκετοί είναι οι γονείς που προβληματίζονται για το κατά πόσο είναι ευεργετικό για την παιδική ψυχή να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη ή αντίθετα αν θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες. 

Ας ξεκινήσουμε με κάποιους προβληματισμούς σύμφωνα με τους οποίους η πίστη των παιδιών στην ύπαρξη του Άγιου Βασίλη θα μπορούσε να έχει αρνητικά αποτελέσματα.

• Άρχικά, ο Άγιος Βασίλης μπορεί να έχει επιβραβευτικό και τιμωριτικό χαρακτήρα. Το "καλό" παιδί παίρνει δώρα, γιατί εκείνος το παρακολουθεί όλη τη χρονιά και ξέρει αν ήταν "καλό" ή "κακό".

• Γενικά η όλη φιλοσοφία της ύπαρξης του Αγιου Βασίλη, ειδικά στις μέρες μας, σχετίζεται κατά πολύ με τα υλικά αγαθά. Το καλό παιδί παίρνει δώρα ως αντάλλαγμα της καλής του συμπεριφοράς. Τα παιδιά λοιπόν που δεν παίρνουν δώρα? Ή εκείνα που παίρνουν κάποιο λιγότερο καλό? Είναι λιγότερο καλά παιδιά? Καλό είναι να προσέξουμε τα παιδιά μας να μην μπουν σε διαδικασία σύγκρισης με άλλα και να μην θεωρούν ότι τα δώρα του Άγιου Βασίλη αποτελούν κάποιο είδος βραβείου.

• Ταυτόχρονα, συνήθως στην παιδική ηλικία η καλή συμπεριφορά ταυτίζεται με την υπακοή. Αν το παιδί συσχετίσει την λήψη αγαθών με το ότι είναι ένα "καλό" δηλαδή υπάκουο παιδί, θα μπορούσε να λάβει το μήνυμα ότι στη ζωή κερδίζουμε περισσότερα ως άνθρωποι παθητικοί και υπάκουοι με κίνδυνο να υιοθετήσει αυτή τη συμπεριφορά και ως ενήλικας.

• Όταν έρθει η ώρα να αποκαλυφθεί ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει και όλα αυτά τα χρόνια οι γονείς ήταν εκείνοι που έκαναν τα δώρα, ίσως κάποια παιδιά νιώσουν συναισθήματα προδοσίας και θλίψης και αναρωτηθούν, γιατί  οι γονείς τους τόσα χρόνια τα άφηναν να πιστεύουν σε ένα ψέμα.

• Μπορεί ν ακούγεται κάπως υπερβολικό, αλλά έχει σημειωθεί από επιστήμονες ψυχικής υγείας  ότι δεν είναι καλό να περνάμε στα παιδιά μας το μήνυμα πως ένας παχουλός, συμπαθητικός κύριος με κόκκινη στολή είναι σίγουρα καλός, καθώς το αθώο παιδικό μυαλό δεν έχει την ικανότητα να διακρίνει τον δόλο και ίσως κινδυνεύουν να πέσουν ευκολότερα θύματα κακόβουλων ανθρώπων.

• Επιπλέον, τί γίνεται με τις ευχές που δε μπορούν να πραγματοποιηθούν? Αφού ο Άγιος Βασίλης μπορεί να κάνει κάθε ευχή πραγματικότητα, μπορεί να μας φέρει πίσω έναν αγαπημένο μας που έχει φύγει απ' τη ζωή? Να σταματήσει έναν πόλεμο? Μπορεί να βρει δουλειά στον μπαμπά? Μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να ψηλώσει? Αν ένα παιδί έχει εναποθέσει την ελπίδα ότι κάτι που θέλει πολύ θα το κάνει ο Άγιος Βασίλης, ίσως μετά από μια περίοδο προσμονής και αγωνίας, βιώσει μεγάλη απογοήτευση που αυτό δεν έγινε. 
  
  
  Παρ' όλα αυτά.....
  
  
  • Η παράδοση αυτή δίνει εδώ και πολλά χρόνια μεγάλη χαρά στα παιδιά που περιμένουν κάθε χρόνο τον αγαπημένο τους Αγιο Βασίλη με το έλκυθρό του. Χωρίς αυτόν τα Χριστούγεννα αδιαμφισβήτητα χάνουν κάτι απ' τη μαγεία τους.
    
    
  • Το να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη είναι σίγουρα οφέλιμο για τη φαντασία τους, καθώς τα παιδιά λατρεύουν τα παραμύθια και αρέσκονται στο να ζωντανεύουν τους ήρωες.
    
    
  • Ο Άγιος Βασίλης δεν παύει να είναι ένα σύμβολο αγάπης και δοτικότητας. Συνεπώς, εφόσον συχνά στα παιδιά μιλάμε με συμβολισμούς μπορεί ν' αποτελέσει ένα μέσο ώστε να τους μιλήσουμε για την αγάπη, την ανιδιοτέλεια, την προσφορά προς τον συνάνθρωπο.
    
    
  • Πρέπει να αναφέρουμε επίσης πως παρότι οι ενστάσεις όσων υποστηρίζουν ότι τα παιδιά δεν πρέπει να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη είναι βάσιμες, ταυτόχρονα δεν υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι το να πιστεύει ένα παιδί στον Άγιο Βασίλη και να μάθει την αλήθεια μπορεί να αποτελέσει τραυματική εμπειρία. Αντίθετα οι περισσότεροι άνθρωποι το περιγράφουν ως μια όμορφη παιδική ανάμνηση. 
    
    
  • Τέλος, τα παιδιά μεγαλώνοντας παρότι μπορεί να μάθουν ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης από τον κύκλο τους ή απλά ν' αρχίσουν να το υποψιάζονται φαίνεται πως κατ' επιλογή δε σταματούν να γράφουν γράμματα και να αφήνουν γάλα και κουλουράκια κάτω από το δέντρο. Πιθανόν το θεωρούν ένα ευχάριστο παιχνίδι ανάμεσα σε εκείνα και τους γονείς τους, ένα μέρος της παιδικότητάς τους που δεν θέλουν να χάσουν.
    
    
  Το πώς θα αντιμετωπίσει κάθε γονιός την παράδοση του Άγιου Βασίλη είναι μια επιλογή που έχει να κάνει με την προσωπικότητα και τα βιώματά του. Ελπίζουμε να βοηθήσαμε λίγο παραθέτοντας απόψεις και προβληματισμούς.
  
  
  Καλά Χριστούγεννα σε όλους με υγεία, ευτυχία και αγάπη! Με ή χωρίς έλκυθρο........ 
  
  
  Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα  
  Φιλόλογος - Ειδική Παιδαγωγός (M.Sc.)